Bilirubin Testi Nedir?
Bilirubin, vücudun kırmızı kan hücrelerini parçalama işlemi sırasında ortaya çıkan sarımsı bir maddedir. Bu madde karaciğerde bulunur ve normal olarak sindirim sırasında vücuttan dışarı atılır. Karaciğerin hasar görmesi durumunda, bilirubin kan ve idrara sızabilir. İdrarda bilirubin, karaciğer hastalığının bir belirtisi olabilir. Bu durumda kandaki bilirubin miktarını ölçmek için bilirubin testi uygulanır. Bu maddenin vücutta bir fonksiyonu bulunmamaktadır.
Bilirubin testi karaciğer bozukluklarını taramak ve izlemek için kullanılır. Hastada karaciğer hasarı, karaciğer hastalığı, safra yolu tıkanıklığı, hemolitik anemi veya karaciğerle ilişkili metabolik sorunlara ait belirti ve bulguların olduğu düşünülüyorsa bu test istenir ve yaptırılır.
Bilirubin Tespiti Nasıl Yapılır?
Yenidoğanlarda ya da bebeklerde numuneyi topuktan alınan kan oluşturur. Bebeğin topuk derisi küçük keskin bir aletle delinir ve küçük bir tüp içine birkaç damla kan toplanır. Erişkinlerde ise bu numune koldaki damarlardan alınır.
İnsanlarda kandaki bilirubin 3 farklı yapıda bulunabilir. Total bilirubin, indirekt bilirubin ve direkt bilirubin olmak üzere üç çeşit bilirubin testi vardır.
Total Bilirubin Nedir?
Kanta bulunan direkt (Konjige) ve indirekt (konjuge olmayan) bilirubin formlarının toplamına total bilirubin denilmektedir. Total bilirubin yüksekliği, direkt ve indirekt bilirubini yükselten tüm hastalıklardan etkilenir.
Direkt Bilirubin Nedir?
Suda çözünebilen bilirubindir. Eritrositin yıkımı ile oluşan indirekt bilirubin, kanda albumine bağlı olarak karaciğere taşınır. Karaciğerde glukuronik asitle birleştirilir ve suda eriyebilen direkt (konjuge) bilirubin oluşur.
Direkt bilirubin yüksekliği erişkinlerde en çok tıkanma sarılığında görülür.
Tıkanma sarılığında karaciğer dışındaki safra yollarında değişik nedenlerle safra akışı durmaktadır.
Safra yolu tıkanıklıklarında direkt bilirubin düzeyi artar. Önce sklera, sonra ciltte sarılığa (ikter), bağırsağa akamadığı için beyazlaşmış gaitaya ve idrarda arttığı için idrar renginin çay gibi kırmızılaşmasına neden olur.
İndirekt bilirubin nedir?
Suda çözünmeyen bilirubindir. Eritrositin yıkımı ile oluşur, kanda albumine bağlı olarak karaciğere taşınır. Karaciğerde indirekt bilirubin glukuronik asitle birleştirilir ve suda eriyebilen direkt (konjuge) bilirubin oluşur. Tek başına indirekt bilirübin yüksekliği varlığında eğer beraberinde karaciğer enzimleri normal, hepatit testleri de negatif ise bu durum gilbert sendromu’na işaret edebilir.