BUN Nedir?
Besinler yoluyla alınan proteinin, sindirim sistemi tarafından amino asitlerine parçalanması ile amonyak ortaya çıkar. Vücut için son derece toksik olan amonyağın içinde bir miktar azot bulunur. Kan yoluyla karaciğere ulaşan amonyak burada üreye dönüştürülür ve tekrar kana salınarak böbreklere ulaşması sağlanır. Böbreklerin sağlıklı çalışması durumunda vücut için zararlı olan üre azotu, kandan ayrıştırılarak idrar yoluyla dışarı atılır. Ancak bu işlem bir döngü içinde yapıldığından kanda her zaman sabit bir miktar üre azotu bulunur. Böbreklerde bir rahatsızlık olması durumunda ise üre kandan ayrıştırılamaz ve yükselir. Blood Urea Nitrogen olarak tanımlanan BUN testi ya da farklı bir ifadeyle kan üre azotu, kanda sabit olarak bulunan üre azotunun ölçümü için kullanılan bir tür laboratuvar testidir.
Yüksek BUN Değeri Nedir?
Protein metabolizmasının son ürünü olan üre azotunun, yapılan BUN testinde yüksek seviyede olması sıklıkla böbrekler ile ilgili bir rahatsızlığın habercisidir. İdrarda köpük, idrar yapılırken ağrı, yorgunluk ve hâlsizlik gibi belirtilerle kendini gösteren yüksek BUN değeri, kalp ve kan dolaşımında var olan problemlere bağlı olarak da görülebilir. Ayrıca, tiroit hormon bozukluğu, sindirim sistemine bağlı rahatsızlıklar, düzensiz ve protein bakımından zengin beslenme, aşırı egzersiz de kanda üre azot seviyesinin referans değerlerin üzerinde seyretmesine neden olabilir. Yoğun stres, uzun süreli açlık, ateşli hastalıklar ve enfeksiyon varlığı da BUN düzeyinin yükselmesine neden olur.
Düşük BUN Değeri Nedir?
Düşük BUN değeri, sık karşılaşılan bir durum değildir. Düzensiz ve yetersiz beslenmeye ortaya çıkan bu durum, aşırı su tüketimine bağlı olarak da görülebilir. Genellikle vücudun ihtiyaç duyduğu protein miktarının beslenme ile karşılanmaması sonucunda oluşan BUN düşüklüğü, antibiyotik ve anabolik steroid türü ilaç kullanımı sonucunda ortaya çıkabilir. Nadiren de olsa karaciğere bağlı hastalıklar, sindirim sistemine ait emilim problemleri, diyabet, siroz ve verem gibi hastalıklar da BUN değerinin düşmesine yol açabilir. Ayrıca pankreasa yapılan cerrahi müdahaleler, pankreasın bir bölümünün alınması, pankreas yetmezliği ve kanseri, kistik fibroz, Crohn hastalığı ve ZES olarak kısaltılan Zollinger Ellison Sendromu gibi bazı hastalıklar da üre azot seviyesinin düşük çıkmasına neden olabilir.